„Bałtowie i Prusowie – północni sąsiedzi Słowian”
Zastanawialiśmy się długo czy to się
uda, a kiedy postanowiliśmy w końcu zrealizować nasz pomysł
na organizację pozostało już niewiele czasu. Ryszard Sajkowski,
który podjął się zadania organizacji konkursu wiedzy o Prusach i Bałtach
wziął na siebie, wraz z Muzeum w Ostródzie, największy ciężar
przygotowań organizacyjnych turnieju. Mirek Hoffmann podjął się
przygotowania pytań konkursowych, a Bogdan Radzicki wziął na siebie
pracę znalezienia fundatorów nagród konkursu.
Do udziału w turnieju zaprosiliśmy
uczniów szkół średnich z terenów historycznie związanych z Bałtami
i Prusami. Obszar kulturowy Prusów obejmuje w granicach państwa
polskiego dzisiejsze województwo warmińsko-mazurskie, oraz części
województw: kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, podlaskiego
i mazowieckiego. Celem konkursu jest bowiem wpisanie w kształtującą się
właśnie w tym momencie tożsamość młodych ludzi pewnej wrażliwości
na dzieje tego szczególnego miejsca, szczególnie zaś na dzieje jego
najstarszych mieszkańców, którym nie dane było utworzyć tu własnego
organizmu państwowego i zachować swojej kultury i wyjątkowości.
Współcześni mieszkańcy Prus muszą również ukształtować swoją własną
indywidualność, muszą odnaleźć swoje miejsce w tej malowniczej krainie
rozciągniętej między dolną Wisłą a środkowym i dolnym Niemnem,
w dorzeczu Pasarii i Alny – muszą jakoś uczynić ją swoją małą ojczyzną.
Chcemy w ten proces włączyć to najstarsze, ukryte już tylko w ziemi,
w nazwach wsi, jezior i rzek dziedzictwo. Chcemy je pewien sposób
na nowo uczynić żywym w kulturze.
W potocznej świadomości Prusowie jawią
się jedynie jako nieszczęśliwy, prymitywny lud, który uległ przewadze
cywilizacyjnej Krzyżaków. Tymczasem posiadają oni wielowiekową historię,
a coraz szczegółowsze badania, zwłaszcza archeologiczne, pozwalają nam
dostrzec w nich autorów oryginalnej cywilizacji. Kultura, którą
stworzyli, szczególnie bujnie rozwijała się w VI-VII wieku.
Charakteryzowała się ona niespotykaną w tej części Europy koncentracją
elementów stroju i ozdób proweniencji zachodnioeuropejskiej,
naddunajskiej oraz nadczarnomorskiej. W wiekach IX-X obszar kultury
pruskiej znalazł się pod przemożnym wpływem Wikingów. Śladem obecności
wojowników z długich łodzi odważnie przemierzających morskie szlaki
na terenie Prus jest między innymi emporium handlowe Truso położone
nad jeziorem Drużno. Historia Prusów kończy się tragicznie, a początek
końca wyznacza data zaproszenia do Prus przez księcia Konrada
Mazowieckiego Krzyżaków. Dziwnym zbiegiem okoliczności jest, że moment,
w którym zaczęła się zagłada kultury pruskiej stał się również
początkiem wielowiekowej historii walki Polaków o zachowanie swojej
własnej tożsamości, walki, której – miejmy nadzieję – ostatni etap
skończył się w 1945 roku.
Pomysł chwycił. Udało się. 5 kwietnia
2001 roku w reprezentacyjnej sali ostródzkiego zamku, punktualnie
o godzinie 12 rozpoczął się ścisły finał konkursu. Do ostatecznej
rywalizacji stanęło 5 uczestników rannych eliminacji.
Przy tej okazji dziękujemy fundatorom nagród w konkursie: Wojewodzie
Olsztyńskiemu – Zbigniewowi Babalskiemu, Rektorowi Uniwersytetu
Warmińsko-Mazurskiego – pof. dr. hab. Józefowi Górniewiczowi,
Burmistrzowi Miasta Ostródy; Agencji Wydawniczej Mazury.
Wiosną 2002 roku ruszy druga edycja
konkursu. Już dzisiaj gorąco zachęcamy do uczestnictwa wszystkich
licealistów. Mamy również nadzieję na uruchomienie w tym roku edycji dla
szkół podstawowych a w przyszłym również dla gimnazjalistów. Na tej
stronie będziemy systematycznie zamieszczali informacje dla kandydatów.
Źródłową wiedzę na temat historii i kultury Prusów możecie czerpać
z naszych stron poświęconych historii i archeologii Prusów. Korzystajcie
również z prezentowanych tekstów źródłowych, przybywa ich z tygodnia
na tydzień. Jedyne czego nie opublikujemy wcześniej na stronach
Pruthenii to oczywiście pytania konkursowe.
