Towarzystwo Naukowe Pruthenia: O Saule i Dieva dēli

O Saule i Dieva dēli
czyli podróże w krainę zapomnianych bałtyjskich mitów

Mówią: Saule brak konika,
Panna Słońca ma dwa konie:
Gwiazda Ranka i Wieczoru
To koniki Saule.
Saule swoje dwa koniki
W morskiej toni pławi:
Wczesnym rankiem, kiedy wschodzi
I wieczorem o zachodzie.
Wypłynęły z morskiej toni
Dwa koniki Ausekliti:
Jeden miał gwieździstą derkę
Drugi Słonko powoziło.
Przez jezioro przepłynęli
Końscy Dieva dēli:
Jeden czaprak miał gwieździsty:
Drugi uzdę Saule.

Folklor bałtyjski (m. in. pruski, litewski, łotewski) dobrze zna historię Saule (Słońce) i asystujących jej synów Boga (Dieva dēli) – tworzących stary, sięgający indoeuropejskiej tradycji – mitologem. W opowieści o Saule i jej mitycznych „partnerach” możemy więc widzieć wspólny motyw kulturowy całego obszaru bałtyjskiego, a zarazem temat uniwersalny – otwierający na szeroki kontekst indoeuropejskiego dziedzictwa kulturowego.
Sięgamy już po raz drugi – wspólnie z Białym Teatrem z Olsztyna – do mitologicznych motywów bałtyjskich. Pierwszą realizacją były Pruskie opowieści z roku 2013. Tym razem jednak pod-rzuciliśmy artystom teatru trudniejsze zadanie – przełożyć na język teatru – bałtyjską kosmogonię. Zadanie niełatwe ze względu na ograniczony materiał etnograficzny, w zasadzie jednego rodzaju (głównie dajny łotewskie, w mniejszym zaś zakresie – litewskie). Z drugiej strony uniwersalność i archaiczność opracowywanego mitologemu również rodzi wyzwania związane z jego komunikatywnością we współczesnym świecie oraz z ryzykiem zbanalizowania całego projektu.
Tym razem zaprosiliśmy do współpracy przy realizacji projektu młodzież z naszego regionu. Obok Marty Andrzejczyk-Lubienieckiej, Izabeli Mańkowskiej-Salik oraz Agnieszki Reimus-Knezevic z Białego Teatru, członków Pruthenii, w projekcie biorą udział licealiści z Biskupca oraz studenci z Olsztyna.
Projekt zakończy się w tym roku publicznymi pokazami pracy warsztatowej, ale zespół zamierza kontynuować spotkania, tak oby wiosną i latem przyszłego roku móc pokazywać historię Saule podczas spektakli plenerowych.

Tymczasem nasza Drużyna Saule intensywnie pracuje na próbach dzięki uprzejmości i współpracy Wydziału Humanistycznego UWM w Olsztynie, a my czekamy na końcowy efekt.