Badania archeologiczne w Pieczarkach (23-24 kwiecień 2007 r.)

Pieczarki, stan. XII, gm. Pozezdrze,
pow. węgorzewski, woj. warmińsko – mazurskie

Stanowisko nr XII w Pieczarkach zostało odkryte w listopadzie 2006 r. przez niżej podpisanego podczas badań Archeologicznego Zdjęcia Polski, obszar 17-73 (stanowisko na obszarze otrzymało nr 25). W trakcie badań powierzchniowych, na polu należącym do Eugeniusza Zawady, widoczne były wyraźne ślady wyorania warstwy kulturowej, w której na stosunkowo niewielkiej przestrzeni zalegały bardzo liczne zabytki ceramiczne, które można datować na XVI w. Odkryte stanowisko wstępnie powiązano z reliktami karczmy bądź domu młynarza.

Duża wartość naukowa stanowiska skłoniła węgorzewskie Muzeum Kultury Ludowej do podjęcia badań ratowniczych, które zostały przeprowadzone między 23 a 29 kwietnia 2007 r. Przebadano 20 m2 osady. W obrębie 4 wykopów odsłonięto częściowo trzy obiekty. Obiekt 1A – to prostokątna jama o wymiarach: ok. 2,9 m x 3,5 m. Obok niej znajdował obiekt 1B – również prostokątna jama, lecz o mniejszych wymiarach: ok. 1,3 m x 1,9 m. Obiekt 2 to mniej regularna jama o wymiarach: przynajmniej 1,7 m x przynajmniej 0,7 m.
Największa ilość bardzo zróżnicowanego materiału ceramicznego (kilka tysięcy fragmentów) została pozyskana z wypełnisk obiektów 1A i 1B. Fragmenty różnego typu garnków, pokrywek, dzbanów, trójnóżków, mis, talerzy, urynału, także fragmenty kafli miskowych i płytowych tworzą zwarty zbiór ceramiczny, który wstępnie można datować na XVI w. (2. połowę?). Reprezentują one zarówno wyroby tzw. warsztatu wiejskiego, jak i miejskiego. W trakcie badań odkryto także żelazno – brązowy guzik, fragmenty przedmiotów żelaznych, liczne kości zwierzęce. Wypełniska obiektów były szlamowane i pozyskano z nich bogaty zbiór szczątków ryb.
Odkryte obiekty należy wstępnie łączyć z obejściem młynarza Łazarza (który w 1529 r. otrzymał przywilej na założenie młyna przy wsi) lub jego następców – spadkobierców.

Badania zostały przeprowadzone w formie warsztatów archeologicznych w ramach projektu „Z garnkiem przy piecu. Rekonstrukcja umiejętności rękodzielniczych oraz zmian zachodzących w garncarstwie i kaflarstwie na Mazurach (XVI-XIX w.)”, który uzyskał wsparcie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W lipcu 2007 r. planowana jest druga część projektu, podczas której odbędą się warsztaty ceramiczne. W ich trakcie będą odtwarzane i rekonstruowane umiejętności rzemieślnicze „utrwalone” m. in. na naczyniach z Pieczarek. Wskazane jest także dokończenie eksploracji odkrytych obiektów.

Jerzy M. Łapo